De FNV constateert al jaren dat de arbeidsuitbuiting in Nederland toeneemt en de aanpak uitblijft. Eerder luidden de Nationaal Rapporteur Mensenhandel en ngo’s al de noodklok. Vandaag is ook de Rekenkamer met een hard rapport gekomen over arbeidsuitbuiting, getiteld 'Daders vrijuit, slachtoffers niet geholpen.' Daarin is te lezen, dat de vervolging en veroordeling van arbeidsuitbuiting afneemt, terwijl de misstanden toenemen.
In dit rapport bevestigt de Rekenkamer de bevindingen van de FNV. Zij concludeert: “Ondanks extra inspanningen van ISZW (Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid) om de aanpak van arbeidsuitbuiting en ernstige benadeling te intensiveren, leidt dit niet tot het stoppen van meer daders en het helpen van meer slachtoffers overeenkomstig de doelstellingen.”
De kans om arbeidsuitbuiting op te sporen neemt af. In 2016 werd naar 19 van de 69 meldingen een opsporingsonderzoek gestart (27%). In 2019 werd maar naar 4 van de 106 meldingen een opsporingsverzoek gestart (4%). Ook ziet de Rekenkamer dat er ondanks meer onderzoek en overtredingen geen toename is in sancties die ISZW oplegt. Het aantal boetes neemt zelfs sterk af. In 2017 zijn bij tien zaken boetes opgelegd, in 2019 maar bij één zaak.
Zakaria Boufangacha, vicevoorzitter FNV: ‘Goed dat de Rekenkamer harde conclusies trekt. Arbeidsuitbuiting ondermijnt de arbeidsmarkt. Strafbare feiten worden niet of nauwelijks vervolgd door de Inspectie, zij treden niet effectief op. Dat zet de bijl aan de wortel van onze rechtsstaat. Een beter functionerende Inspectie moet een van de hoogste prioriteiten hebben in Den Haag. Zonder handhaving is onze arbeidsmarkt overgeleverd aan de grillen van die werkgevers die het niet zo nauw nemen met onze wet- en regelgeving. Die lachend weglopen met wat zij krijgen opgelegd. We kennen allemaal de verhalen van arbeidsmigranten die zich een slag in de rondte werken tegen een uitbuitingsloon en vogelvrij lijken te zijn. Dat moet stoppen.’
De middelen om arbeidsuitbuiting aan te pakken worden niet benut. Daarbij schort het aan goede wetgeving om het probleem aan te pakken. Edwin Atema, bestuurder FNV Transport en Logistiek: ’In een buurland als België is er juridisch veel meer mogelijk. Daar wordt zaak na zaak tot een goed einde gebracht. Daardoor dreigt Nederland een vrijhaven voor uitbuiting te worden. Het gebrek aan handhaving maakt onze sector en de mensen die erin werken, kapot.’
Ook constateert de Rekenkamer dat de minister van SZW niet reageert vanuit zijn verantwoordelijkheid voor het stelsel van wet- en regelgeving voor de arbeidsmarkt. De minister wijst vooral naar partijen die bij de arbeidsmarkt betrokken zijn, om gezamenlijk te bezien hoe eerlijke arbeidsvoorwaarden beter geborgd kunnen worden. Boufangacha: ‘De FNV houdt al jaren een pleidooi voor goed handhaafbare regels. Minister, pak je verantwoordelijkheid!’
Zie hier Rapport Rekenkamer